สร้างในสมัยอยุธยา
เป็นหนึ่งในวัดสำคัญบนคาบสมุทรสทิงพระที่ขึ้นกับวัดพะโคะ
นอกจากนั้นยังเป็นวัดที่หลวงพ่อวัดช้างให้เคยบวชเป็นสามเณร เป็นวัดโบราณสร้างขึ้นในสมัยอยุธยา
ในแผนที่ภาพกัลปนาวัดหัวเมืองพัทลุง เรียกชื่อวัดนี้วา วัดดีหลวง ขึ้นกับวัดพะโคะ
หลักฐานเอกสารเก่าบางฉบับก็เรียกว่า วัดกุฎีหลวงหรือวัดหลวง
แต่คนเฒ่าคนแก่เรียกวัดเจดีย์หลวง
เพราะสมัยก่อนมีเจดีย์ห้ายอดขนาดใหญ่อยู่หน้าโบสถ์ หลวงพ่อทวดวัดช้างไห้ จ.ปัตตานี
หรือสมเด็จเจ้าพะโคะ เคยบวชเรียนอยู่ที่นี่
โบสถ์ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนประดับช่อฟ้า ใบระกา มีความพิเศษที่หน้าบัน
หน้าบันด้านหน้ามีลายปูนปั้นรูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ
จำหลักลายกระหนกและนางฟ้าร่ายรำอย่างสวยงาม
ส่วนหน้าบันด้านหลังเป็นลายปูนปั้นรูปพระพุทธรูปปางห้ามญาติ
มีสาวกขนาบข้างทั้งซ้ายขวา ภายในโบสถ์มีพระประธานปูนปั้นนูนสูงปางมารวิชัยประดิษฐานอยู่ในซุ้มปูนปั้นโค้งแหลม
พระพักตร์เป็นรูปสี่เหลี่ยมพระศกละเอียด มีไรพระศกเป็นแผ่นหนา
พระขนงจดกันเป็นปีกกาล่ำสันแข็งกระด้าง
นักโบราณคดีกำหนดว่ามีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 18-19 ในหนังสือกัลปนาวัดหัวเมืองพัทลุง
สมัยพระเอกาทศรถระบุว่า ท้าวราชกฤษณา ภรรยาออกยาราม
(ซึ่งมีผู้สันนิษฐานว่าเป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช)
เป็นผู้สร้างวิหารและพระพุทธรูปองค์นี้ ๐ ศาลาโรงศพ
เป็นสถาปัตยกรรมท้องถิ่นที่สวยงาม มีคุณค่า
สร้างขึ้นเนื่องในงานพิธีศพของเจ้าอธิการแก้ว พุทธมณีอดีตเจ้าอาวาสวัดดีหลวง
เมื่อปี พ.ศ.2485 เป็นศาลาไม้ทรงโถงหลังคาซ้อนเป็นชั้น
หน้าบันประดับลายปูนปั้นอย่างสวยงาม มีทั้งลายรูปโกศใส่ศพ
มีพระภิกษุนั่งประนมมืออยู่ทั้งสองข้าง
หน้าบันบางแห่งเป็นลายปูนปั้นรูปฤาษีและพระพิฆเนศ
|