วัดผาสุกกาวาส ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2443 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ วันที่ 5 เมษายน 2450 ขนาดกว้าง 16 เมตร ยาว 19 เมตร เนื้อที่ตั้งวัดทั้งสิ้น 15 ไร่ มีเจ้าอาวาสมาแล้ว 6 รูป ตั้งอยู่ในหมู่บ้านบ่อดาน ตำบลบ่อดาน อำเภอสทิงพระ อันเป็นท้องที่อ่าวไทย ในจังหวัดสงขลา ชาวบ้านทั่วไปเรียกกันว่า "วัดบ่อดานตก" เพราะตั้งอยู่ในหมู่บ้านบ่อดาน และตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของวัดสุวรรณาราม ซึ่งชาวบ้านเรียกกันว่า"วัดบ่อดานออก" เพราะเหตุที่วัดนี้ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก อันอยู่ในหมู่บ้านบ่อดานเช่นกัน เล่าสืบกันมาว่า ก่อนที่ชาวบ้านแถบนี้จะมาสร้างวัดผาสุกาวาส หรือวัดบ่อดานตกนี้ขึ้น วัดเดิมของชาวบ้านในถิ่นนี้ คือ วัดที่บ่อตาลก อันเป็นวัดใหญ่เก่าแก่ สร้างมาตั้งแต่สมัยอาณาจักรศรีวิชัย ซึ่งมีพระเจดีย์ใหญ่เป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุด้วย เพราะเมื่อคราวที่ทางวัดผาสุกาวาสสร้างโรงธรรม หรือศาลาการเปรียญของวัดหลังที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้นั้น ก็ได้รื้ออิฐที่พระเจดีย์แห่งนี้มาก่อนสร้างด้วย และในการรื้อครั้งนั้น ได้พบพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งถูกบรรจุไว้ในพระเจดีย์ พร้อมด้วยจารึกภาษาต่างประเทศ ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นภาษาสันสกฤต เพราะไม่มีใครอ่านออก แล้วทองเหลืองที่จารึกนั้นก็หักออกเป็นชิ้นน้อยชิ้นใหญ่ จนไม่อาจจะติดต่อกันได้แล้วสูญหายไปหมดในที่สุดอย่างน่าเสียดาย หากจารึกนี้ไม่เสียหายก็คงมีผู้อ่านออกในที่สุด ก็จะเป็นเหตุให้รู้จักประวัติศาสตร์ของดินแดนแถบนี้ดีขึ้น เพราะแถบนี้เป็นเมืองโบราณมาก่อนในสมัยอาณาจักรศรีวิชัย ที่พระพุทธศาสนามหายาน นิกายมันตรยานเคยเจริญรุ่งเรือง ในปัจจุบันมีเพียงบ่อน้ำเท่านั้นที่เป็นหลักฐานปรากฏอยู่ว่าเคยเป็นวัดมาก่อนซึ่งชาวบ้านเรียกว่า "บ่อตาลก" ที่ว่าถิ่นแถบนี้เคยเป็นเมืองโบราณมาก่อน ก็เพราะมีแนวกำแพงเมืองปรากฏอยู่ ยาวมากตั้งแต่ตัวเมืองอำเภอสทิงพระมาจนจรดมุมวัดผาสุกาวาสด้านตะวันตก แต่เป็นกำแพงขาดเป็นตอน ๆ เป็นเนินดินอยู่ก็มี ภายหลังถูกชาวบ้านรื้ออิฐไปใช้อย่างอื่น แล้วกลายเป็นเขตสวนเขตบ้านไปหมด จึงไม่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน เมืองนี้จะสร้างในราว พ.ศ. เท่าไร ก็ยังไม่พบหลักฐานที่แน่ชัด |
