สุสานโต๊ะปาไซ ตั้งอยู่หมู่ที่ 5 บ้านแบรอจือแร ตำบลตะลุโบะ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี "โต๊ะปาไซ" เป็นนามของ ชัยคฺ ซาอิด มุสลิมจากเมืองปาไซ เกาะสุมาตรา ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานในเมืองปัตตานี ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 21 ชัยคฺ ซาอิด เป็นชาวอาหรับเยเมน มีความรู้ทางด้านการแพทย์และการศาสนาอิสลาม ท่านเดินทางมายังแผ่นดินมลายูครั้งแรก มีถิ่นฐานพำนักที่เมืองปาไซ (Pasai) เกาะสุมาตรา ซึ่งขณะนั้นชาวปาไซเข้ารับนับถือศาสนาอิสลามแล้ว ขฑฃณะที่ประชากรส่วนใหญ่บนเกาะสุมาตรายังไม่ได้เข้ารับนับถือศาสนาอิสลาม ต่อมาชาวปาไซกลุ่มหนึ่ง รวมทั้ง ชัยคฺ ซอิด ได้เดินทางมายังปัตตานี ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งนอกตัวเมืองปัตตานี ที่เรียกกันต่อมาว่า "กัมปงปาไซ" (Kampung Pasai) ในระยะที่ ชัยคฺ ซาอิด เดินทางมายังเมืองปัตตานีนั้น เจ้าเมืองปัตตานีและวงศานุวงศ์ รวมทั้งประชาชนส่วนใหญ่ยังนับถือศาสนาพราหมณ์และพุทธศาสนา ชัยคฺ ซาอิด ได้ทำการเผยแพร่ศาสนาอิสลามให้กับชาวพื้นเมือง โดยใช้สถานที่ที่เรียกว่า วิหาร (Vihara) หรือ แบรอ (Biara) (เดิมหมายถึง ศาสนสถานของชาวฮินดู) เป็นที่สอนศาสนา ทำให้บริเวณใกล้กับกัมปงปาไซ มีแบรอ หรือวิหารเกิดขึ้นมากมายในสมัยนั้น