มัสยิดดาโต๊ะ

เป็นมรดกของเมืองยะหริ่ง ตั้งอยู่ในเนื้อที่ประมาณ 240 ตารางเมตร ณ บ้านดาโต๊ะ หมู่ที่ 4 ตำบลแหลมโพธิ์ อำเภอยะหริ่ง อยู่บริเวณกลางแหลมตาชี ห่างจากที่ว่าการอำเภอยะหริ่งไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ประมาณ 10 กิโลเมตร กรมศิลปากร กระทรวงศึกษาธิการ ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน เมื่อปี พ.ศ. 2478 โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75 ลงวันที่ 8 เดือน มีนาคม พ.ศ.2478 สภาพปัจจุบัน มัสยิดนี้มี 2 ส่วน คือ ส่วนที่สร้างแต่เดิมอยู่ทางทิศตะวันตกและส่วนที่สร้างต่อเติมออกมาจากทิศตะวันออก โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขยายพื้นที่ในการประกอบศาสนกิจให้กว้างขวางเพียงพอกับประชากรในหมู่บ้าน จากการสอบถามทราบว่า มัสยิดดาโต๊ะนี้ นายเซะ อาแวโอะ ซึ่งได้อพยพมาจากเมืองตรังกานู ประเทศมลายู (มาเลเซีย) เป็นผู้ว่าจ้างนายช่างชาวจีนทำการก่อสร้างจนแล้วเสร็จ แล้วจึงใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาอิสลาม หลังจากนั้นสุลต่านเมืองปัตตานีได้ว่าจ้างให้ชาวจีนดังกล่าวสร้างมัสยิดกรือเซะต่อไป (มัสยิดกรือเซะสร้างในปี พ.ศ.2265) จึงปผระมาณว่ามัสยิดดาโต๊ะน่าจะสร้างประมาณ ปี พ.ศ.2263 ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายหรือ 270 กว่าปีมาแล้วมัสยิดดาโต๊ะ สร้างครั้งแรกเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน กว้าง 10 เมตร ยาว 15 เมตร พื้นมัสยิดสูงจากพื้นดิน 0.60 เมตร ตัวอาคารสูงประมาณ 6 เมตร และมีโดมใหญ่ตรงกลางสูงประมาณ 4.5 เมตร มีเสาด้านข้างทรงกลม ช่องประตู หน้าต่าง โค้งมนแบบโคธิคของยุโรป โดมใหญ่ตรงกลางสร้างเสร็จเรียบร้อยแต่หลังคาส่วนหน้าและด้านข้างไม่มี ตัวอาคารก่ออิฐถือปูนทั้งหลังโดยยังไม่ได้ฉาบปูน