วัดเจดีย์งาม อยู่ริมถนนทางหลวงสงขลา-นครศรีธรรมราช ตั้งอยู่บ้านเจดีย์งาม หมู่ที่ 2 ตำบลบ่อตรุ อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีที่ดินตั้งวัดเนื้อที่ 62 ไร่ 3 งาน 99 ตารางวา มีที่ธรณีสงฆ์ 1 แปลง เนื้อที่ 5 ไร่ 3 งาน 36 ตารางวา พื้นที่ตั้งวัดเป็นที่ราบ มีที่สวนและที่นาโดยรอบ
สร้างขึ้นเป็นวัดนับตั้งแต่ประมาณ พ.ศ.1210 สันนิษฐานกันว่าสร้างขึ้นสมัยศรีวิชัย ในแผนที่ภาพกัลปนาวัดหัวเมืองพัทลุงในสมัยกรุงศรีอยุธยา เรียกชื่อวัดนี้ว่า "วัดพระใจดีงาม" เป็นวัดที่ขึ้นกับวัดเขียนบางแก้ว คณะปาแก้วหัวเมืองพัทลุง
ภายในวัดเจดีย์งามมีโบราณวัตถุที่เป็นหลักฐานให้เห็น คือ เจดีย์พระมหาธาตุเป็นเจดีย์ที่ก่อด้วยอิฐปะการังทั้งองค์ เรียงอิฐไม่สอปูนแบบไม่มีระบบ ฐานเจดีย์มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้าง 8.20 เมตร ยาว 12.20 เมตร สูง 20 เมตร องค์เจดีย์เดิมสันนิษฐานว่าเป็นแบบศรีวิชัยอย่างพระบรมธาตุไชยา และเปลี่ยนเป็นแบบลังกาคือ แบบโอคว่ำอย่างเดียวกับพระบรมธาตุเมืองนครศรีธรรมราช แต่ยังมีอิทธิพลศิลปะ ศรีวิชัยให้เห็น คือ การก่อสร้างเจดีย์บริวารล้อมรอบเจดีย์องค์ใหญ่ ตามคติพุทธศาสนาลัทธิมหายาน มีผู้ตีความว่าหมายถึงนิพพาน ส่วนรอบเจดีย์องค์ใหญ่มีเจดีย์ทิศรูปทรงระฆังคว่ำ ก่อด้วยอิฐปะการังจำนวน 8 องค์ แทนมรรค 8 และเจดีย์ทิศบนฐานทักษิณาวรรต 4 องค์ หมายถึง อริยสัจ 4 สำหรับเจดีย์พระบรมธาตุ หมายถึง จะนิพพาน จึงหมายความรวมว่า เมื่อบุคคลถึงมรรค 8 และอริยสัจ 4 แล้ว ก็จะถึงซึ่งนิพพานนั่นเอง
วิหารพระโพธิสัตว์อยู่ทิศตะวันออกของเจดีย์ ฐานพระวิหารแต่เดิม ก่อด้วยอิฐดินเผาและปะการังไม่ถือปูน กว้าง 7.80 เมตร ยาว 14.30 เมตร สันนิษฐานว่าสร้างพร้อมเจดีย์ใหญ่ หนังสือกัลปนาหัวเมืองพัทลุง สมัยพระเอกาทศรถ ระบุว่า พระมหาเถรเทพ ได้สร้างวิหารขึ้นที่วัดเจดีย์งาม ภายในวิหารมีพระพุทธรูปปูนปั้นปางสมาธิทรงเครื่องแบบกษัตริย์องค์หนึ่ง เข้าใจว่า สร้างสมัยอยุธยา ชาวบ้านเรียกว่า พระโพธิสัตว์ศรีอริยเมตไตรย โดยมีขนาดหน้าตักกว้าง 76 นิ้ว สูง 100 นิ้ว ฐานสูง 25 นิ้ว
อาคารเสนาสนะต่าง ๆ มีอุโบสถกว้าง 9.30 เมตร ยาว 16.10 เมตร สร้าง พ.ศ.2508 โครงสร้างคอนกรีต ทรงไทยโบราณสร้างขึ้นแทนหลังเก่า ศาลาการเปรียญกว้าง 15.50 เมตร ยาว 27.50 เมตร สร้าง พ.ศ.2471 หอฉันกว้าง 11 เมตร ยาว 19 เมตร สร้าง พ.ศ.2509 โครงสร้างก่ออิฐถือปูน ภายในมีธรรมาสน์และธรรมจักรจำลองสลักหินสมัยพระเจ้าอโศก กุฏิสงฆ์ จำนวน 2 หลัง โครงสร้างเป็นอาคารครึ่งตึกครึ่งไม้
วัดเจดีย์งาม ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งชาติเมื่อ พ.ศ.2478 และได้รับการบูรณะเมื่อ พ.ศ.2512 |