สุสานชาวจีนในทะเล ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ตำบลตันหยงลุโละ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ที่ตั้งของสุสานเดิมตั้งอยู่ที่บริเวณปลายแหลมซึ่งเป็นสันทรายลงไปในทะเล มีชื่อว่า "ตันหยงลุโละ" ซึ่งหมายถึงแหลมที่ประกอบด้วยเม็ดทรายปนละเอียด บางท่านให้ความหมายว่า หมายถึงแหลมที่เป็นของมีค่า แหลมดังกล่าวมีความยาวต่อเนื่องมาจากบ้านบานา ซึ่งเป็นชุมชนขนาดใหญ่ในสมัยนั้น บานามาจากภาษาเปอร์เชีย คือ บันดาร์ แปลว่าท่าเรือหรือเมืองท่า ราว 400 ปีที่ผ่านมา ชาวจีนกลุ่มหนึ่งเข้ามาอาศัยตั้งบ้านเรือนบริเวณแหลมดังกล่าวนี้ ชาวจีนส่วนหนึ่งเป็นบรรพบุรุษของชาวตำบลตันหยงลุโละในปัจจุบันหรือที่เรียบกกันว่า ชาวกรือเซะเชื้อสายจีน ซึ่งต่อมาส่วนใหญ่เข้ารับนับถือศาสนาอิสลาม ขณะที่บางสาวนยังคงรักษาประเพณีดั้งเดิมแบบชาวจีนและตั้งบ้านเรือนที่ตันหยงลุโละสืบต่อมา ราว 200 ปีที่ผ่านมา บริเวณอาเนาะรูหรือหัวตลาด มีชาวจีนอีกกลุ่มหนึ่งจากหมู่บ้านหูฉือเป่ยเหมิน อำเภอผิงเหอ มณฑลฟูเจี้ยน เข้ามาอยู่อาศัยและทำการค้า โดยสร้างร้านค้าชื่อ "จินลี่" ขึ้นที่ท่าเรือปัตตานี ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 แผ่นดินสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว คณะชาวจีนจากมณฑลฮกเกี้ยน ตำบลถังโบ้ย อำเภอเจี๋ยแม้ นำโดยนายปุย แซ่ตัน ได้นำสำเภาเข้าใายังเมืองสงขลา หลังจากได้ช่วยเหลือราชการให้แก่เมือลสงขลาระยะหนึ่งแล้ว จึงได้รับอนุญาตให้มาตั้งภูมิลำเนาที่เมืองปัตตานี บรเิเวณอาเนาะรู จนกระทั่งมีบุตรธิดาหลายคน บุตรคนหนึ่งคือพระจีนคณานุรักษ์ ได้ให้ความสนใจดูแลชาวจีนในเมืองปัตตานีทั้งที่ตันหยงลุโละและอาเนาะรู มีการเดินทางไปมาหาสู่กันเป็นประจำระหว่างหมู่บ้านทั้งสองด้วยเหตุที่ระยะทางจากอาเนาะรูถึงตันหยงลุโละ ห่างกันกว่า 6 กิโลเมตร ประกอบกับการเดินทางไปทำพิธีที่สุสานชาวจีนในทะเลเป็นไปด้วยความลำบาก รวมทั้งต้องผ่านหมู่บ้านชาวมุสลิมทำให้ไม่สะดวกในการทำพิธีกรรมต่างๆ ตัวสุสานก็ถูกน้ำทะเลเซาะพังไปเรื่อยๆ คงเหลือเพียงป้ายสุสาน ซึ่งมีผู้เก็บรักษาไว้ สุสานที่ยังเหลืออยู่ในปัจจุบันปรากฏให้เห็นเมื่อเวลาน้ำลง ชาวบ้านที่นี่ระบุว่า สุสานแห่งนี้คือสุสานเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยวดั้งเดิม ผู้นับถือศรัทธาเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว และบรรพบุรุษชาวจีนส่วนหนึ่งยังคงเดินทางมาสักการะที่สุสานแห่งนี้ เช่นที่เคยปฏิบัติมาในอดีต สุสานชาวจีนในทะเลแม้ว่าจะอยู่ท่ามกลางชุมชนมุสลิม แต่ก็ได้รับการดูแลอย่างดีเรื่อยมาในฐานะโบราณสถานที่สำคัญของเมืองปัตตานีที่มีประวัติยาวนานกว่า 400 ปี ปัจจุบันมีสะพานทางเดินไปยังสุสาน ทำให้การเยี่ยมชมสะดวกมากขึ้นกว่าเดิม |
